Wytrzeszcz oczu to stan, w którym jedno lub obydwoje oczu nadmiernie wysuwa się do przodu z powodu zmian ograniczających przestrzeń oczodołu, takich jak obrzęk mięśni i wzrost objętości tkanki tłuszczowej oraz tkanek znajdujących się za gałką oczną. W efekcie większa część rogówki jest odsłonięta i narażona na działanie czynników otoczenia, co utrudnia utrzymanie prawidłowego stanu nawilżenia oczu. Dochodzi do ograniczenia ruchomości gałki ocznej. W skrajnych przypadkach wytrzeszcz może spowodować silny ucisk nerwu wzrokowego a nawet doprowadzić do utraty wzroku.
Często wypukłe gałki oczne są mylnie określane wytrzeszczem. Wypukłe oczy są na ogół cechą dziedziczną i w większości przypadków związaną z płytkim oczodołem. Wytrzeszcz oczu jest zupełnie innym zjawiskiem i zazwyczaj ma związek z poważniejszą chorobą.
Wytrzeszcz oczu może mieć związek z wieloma schorzeniami i zmianami chorobowymi, między innymi z jaskrą, nadczynnością tarczycy czy białaczką.
Najczęstszą przyczyną wytrzeszczu oczu jest oftalmopatia Gravesa (zwana chorobą Gravesa) – choroba autoimmunologiczna, w której gruczoł tarczycy błędnie wykrywa obecność szkodliwych komórek i uwalnia przeciwciała wywołujące odczyn zapalny, które wiążą się z mięśniami okoruchowymi.
Zazwyczaj wytrzeszcz oczu jest objawem innego schorzenia. Do objawów wytrzeszczu oczu można zaliczyć:
O przebiegu leczenia wytrzeszczu zawsze decyduje przyczyna leżąca u podłoża zmian. Jednak we wszystkich przypadkach oczy z wytrzeszczem będą bardziej narażone na działanie czynników otoczenia, co utrudni prawidłowe ich zwilżanie. Żeby złagodzić nadmierne wysuszenie, można nawilżać gałki oczne, stosując sztuczne łzy.
